Hoe AI onze hersenen verandert: waarschuwingen over cognitieve achteruitgang door ChatGPT-gebruik. MIT-studie luidt alarm over denkvermogen bij frequente LLM-gebruikers.
Steeds slimmer, steeds dommer?
In een tijd waarin AI-chatbots als ChatGPT de manier waarop we informatie zoeken en verwerken drastisch veranderen, waarschuwen wetenschappers van MIT nu voor een onverwachte bijwerking: cognitieve achteruitgang. Uit hersenscans blijkt dat intensief gebruik van grote taalmodellen (LLM’s) onze mentale inspanning vermindert, met mogelijke gevolgen voor ons geheugen, beoordelingsvermogen en leervermogen.
De verleiding van gemak
Waarom sneller niet altijd beter is. De studie van MIT toont aan dat gebruikers van AI-systemen zoals ChatGPT in toenemende mate vertrouwen op de output van deze modellen, ook als die foutief of onvolledig is. Tijdens experimenten waarin hersenactiviteit werd gemeten via fMRI-scans, zagen onderzoekers een significante afname in de activiteit van gebieden die geassocieerd worden met kritisch denken en probleemoplossing. Simpel gezegd: hoe vaker we ChatGPT raadplegen, hoe minder onze hersenen zelf nog doen.
De ‘cognitieve schuld’ van AI
Wat gebeurt er als ons denkvermogen verwaarloosd wordt? Onderzoekers introduceren het concept cognitive debt — een mentale schuldenlast die ontstaat wanneer we routinematig moeilijke taken uitbesteden aan AI. Zoals bij financiële schuld kan deze cognitieve last zich opstapelen: wie te vaak rekent op AI, traint zijn brein niet langer om zelfstandig verbanden te leggen of te onthouden. Dit leidt op termijn tot verminderde mentale veerkracht en lagere leerprestaties, vooral bij jongeren en kenniswerkers.
Kennis is niet passé
Waarom ons geheugen cruciaal blijft, ook in het AI-tijdperk. Tegenover de opkomst van AI staat een groeiende misvatting: dat ‘alles toch online staat’ en we dus niets meer hoeven te onthouden. Maar zoals het Nieuw-Zeelandse rapport The Memory Paradox stelt, blijft diepgewortelde kennis essentieel om nieuwe informatie te begrijpen, creatief te denken en kritisch te evalueren. Zonder die ‘mentale bibliotheek’ verzwakt ons vermogen om AI-output goed in te schatten en te corrigeren.
Wat betekent dit in de praktijk?
AI als assistent, niet als breinvervanger. De onderzoekers benadrukken dat AI op zichzelf geen probleem vormt — mits het bewust en met mate wordt gebruikt. Tools zoals ChatGPT kunnen waardevol zijn als ondersteuning bij schrijven, brainstormen of analyseren, maar niet als vervanging voor kritisch denken of leren. Zeker in het onderwijs en op de werkvloer moeten mensen gestimuleerd worden om AI te gebruiken als springplank, niet als kruk.
Een nieuwe balans
De toekomst vraagt om mentale fitheid én digitale vaardigheden. De opkomst van AI dwingt ons tot een nieuwe balans tussen technologische hulp en menselijke intelligentie. Want wie zijn denkvermogen verwaarloost, riskeert op termijn meer afhankelijkheid van systemen die zelf ook fouten maken. De boodschap van MIT en andere onderzoekers is duidelijk: blijf denken, blijf leren — ook (en juist) in het AI-tijdperk.
Brain activity lower when using AI chatbots: MIT research: EEG and recall tests suggest people who use ChatGPT to write essays aren't learning much |
