AI belooft veel, maar waar blijft de echte economische doorbraak?

Hoewel bedrijven massaal investeren in AI, blijft de productiviteit vaak achter. Een gebrek aan meetbaarheid, organisatorische weerstand en economische drempels remmen de werkelijke impact.

AI: Veel hype, weinig resultaat?

AI wordt gepresenteerd als de motor van een nieuwe industriële revolutie. Bedrijven pompen miljarden in automatisering en machine learning, in de hoop op hogere efficiëntie, lagere kosten en snellere innovatie. Maar achter de schermen blijkt die belofte voorlopig vaak hol: de beloofde productiviteitsgroei laat op zich wachten. Wat gaat er mis?

Volgens recente analyses van onder meer MIT Technology Review, The Economist en Digiday is het antwoord complex – en veelzeggend.

Waarom AI niet vanzelf rendeert

Economisch gezien is AI niet zomaar een ‘plug-and-play’-oplossing. Net zoals elektriciteit in de 19e eeuw of de computer in de 20e eeuw tijd nodig hadden om hun volle potentieel te realiseren, moet AI eerst door een fase van reorganisatie, training en culturele aanpassing.

De Britse econoom Daron Acemoglu stelt dat AI vooral “herverdelende productiviteit” oplevert in plaats van werkelijke groei: bedrijven die al efficiënt waren, worden beter, maar de rest blijft achter. Intussen worden hele sectoren zoals retail, media en klantenservice overspoeld door AI-initiatieven die meer kosten dan ze voorlopig opleveren.

Marketing loopt voorop, maar mist meetbaarheid

Uit een nieuw rapport van Digiday blijkt dat veel CMO’s (Chief Marketing Officers) AI wél omarmen, maar geen helder beeld hebben van de impact. Hoewel tools als ChatGPT, Midjourney en personalisatie-algoritmes veelvuldig worden ingezet, ontbreekt het vaak aan duidelijke KPI’s of ROI-metingen.

“AI wordt vaak ingezet vanuit FOMO, niet vanuit een strategisch plan,” stelt een marketingleider uit de retailsector. Daardoor blijft het bij experimenten in plaats van structurele integratie.

Automatisering zonder richting

Een ander probleem is organisatorisch: AI verandert de manier waarop werk georganiseerd moet worden, maar bedrijven passen zich daar traag op aan. Automatisering vraagt om nieuwe workflows, aangepaste functies en datagestuurde besluitvorming. Veel bedrijven investeren wel in technologie, maar niet in de mensen en processen eromheen.

Daarnaast zijn AI-oplossingen vaak ontworpen voor specifieke taken (zoals tekstgeneratie of klantsegmentatie), maar missen ze de bredere context om échte waarde te leveren zonder menselijke sturing.

De les van eerdere technologische golven

De geschiedenis herhaalt zich: ook de computer en internet leverden pas echte economische meerwaarde toen bedrijven hun structuren ingrijpend aanpasten. AI vraagt dus niet alleen om investeringen in technologie, maar vooral in visie, leiderschap en een nieuwe manier van denken.

AI is een langetermijnspel

AI is geen wondermiddel, maar een strategisch instrument dat pas rendeert als het wordt ingebed in een doordachte transformatie. Bedrijven die dit begrijpen, investeren niet alleen in tools, maar ook in mensen, cultuur en data-infrastructuur. Pas dan kan de hype zich vertalen naar blijvende economische waarde.