Britse filmindustrie luidt alarmbel: AI rooft scenario’s en bedreigt creatieve sector

Volgens een nieuw rapport van het British Film Institute vormt het ongecontroleerd gebruik van AI bij het trainen van taalmodellen een directe bedreiging voor het Britse film- en televisielandschap.

Een onzichtbare dreiging in het hart van de creatieve sector

Het British Film Institute (BFI) heeft een alarmerend rapport uitgebracht waarin het stelt dat het trainen van generatieve AI-modellen op bestaande filmscripts en scenario’s zonder toestemming, een directe bedreiging vormt voor de toekomst van de Britse audiovisuele sector. De praktijk, waarbij grote hoeveelheden auteursrechtelijk beschermd materiaal worden gebruikt om kunstmatige intelligentie te voeden, wordt door het instituut omschreven als een vorm van “plundering”.

Deze ongeautoriseerde ‘data harvesting’ zorgt ervoor dat AI-systemen nieuwe scripts kunnen genereren die opvallend veel lijken op bestaande werken. Hierdoor dreigt niet alleen verlies van werkgelegenheid voor scenaristen en creatieve makers, maar ook een verarming van het artistieke landschap, waarschuwt het BFI.

AI als scenarist: efficiëntie of existentiële crisis?

Het rapport, dat tot stand kwam na maandenlange consultaties met makers, producenten, juridische experts en techbedrijven, maakt duidelijk dat het gebruik van AI in de creatieve keten niet louter voordelen kent. Hoewel sommige studios AI inzetten om sneller marktonderzoek te doen of plotstructuren te analyseren, blijkt steeds vaker dat complete scripts of dialogen gegenereerd worden met behulp van materiaal uit miljoenen films en series – vaak zonder medeweten of toestemming van de rechthebbenden.

BFI-directeur Ben Roberts spreekt van een fundamentele dreiging: “Wat op het spel staat, is niet alleen de bescherming van auteursrechten, maar de kern van ons cultureel erfgoed. AI mag creativiteit ondersteunen, maar mag het nooit vervangen.”

‘Digitaal kolonialisme’ van grote techbedrijven

Een opvallend element in het rapport is de kritiek op wat het BFI “digitale kolonisatie” noemt: technologiebedrijven – vaak gevestigd buiten het VK – die de Britse creatieve output gebruiken als grondstof om commerciële AI-modellen te trainen. Daarbij ontbreekt transparantie over welke data precies gebruikt wordt, en makers blijven in het duister over hoe hun werk wordt verwerkt.

Zonder ingrijpen, zo stelt het rapport, zal de waardevolle Britse film- en televisieproductie uitgehold worden. Makers krijgen minder kansen, originele stemmen worden overstemd door generieke AI-uitvoer, en investeringen in nieuw talent lopen terug.

Dringende oproep tot regelgeving en ethische kaders

Het BFI doet concrete aanbevelingen aan de Britse overheid en internationale partners om paal en perk te stellen aan deze praktijk. Zo pleit men voor:

• Wettelijke bescherming van creatieve werken tegen ongeautoriseerd gebruik in AI-training.
• Transparantieverplichtingen voor techbedrijven over welke datasets ze gebruiken.
• Fair compensation voor makers wiens werk is gebruikt in AI-modellen.
• Onafhankelijke toetsing van AI-toepassingen in de media-industrie.

Daarnaast pleit het rapport voor een AI-ethisch charter binnen de filmsector, waarbij technologie weliswaar verwelkomd wordt, maar enkel binnen duidelijk omlijnde creatieve en juridische kaders.

Een strijd voor de ziel van cinema

De conclusies van het rapport reiken verder dan de filmwereld. Ze raken aan de bredere vraag hoe we als samenleving omgaan met creativiteit in het tijdperk van artificiële intelligentie. Wie bewaakt de grenzen tussen inspiratie en imitatie? En wie profiteert uiteindelijk van de kennis, verbeelding en arbeid van duizenden makers?

Voor het BFI is het duidelijk: als er nu geen actie wordt ondernomen, riskeert het VK zijn positie als wereldspeler in creatieve content te verliezen aan onzichtbare algoritmes – en dat, zo zegt men, “zou een culturele en economische ramp zijn”.