Dreigt er een superuitbarsting? AI onthult verborgen aardbevingen onder Yellowstone

Wetenschappers gebruiken machine learning om duizenden ongeziene bevingen te detecteren onder de Yellowstone-caldera. Wat betekent dit voor de toekomst van 's werelds beroemdste supervulkaan?

Yellowstone trilt vaker dan gedacht

Een internationaal team van geologen heeft met behulp van kunstmatige intelligentie duizenden eerder onopgemerkte aardbevingen ontdekt onder de Yellowstone-caldera in de Verenigde Staten. Deze ontdekking, gebaseerd op machine learning-algoritmes die seismische data analyseren, werpt nieuw licht op de ondergrondse activiteit van een van 's werelds grootste supervulkanen.

Waar traditionele meetmethoden eerder 1.000 bevingen per jaar registreerden, brengt de nieuwe technologie dat aantal op naar meer dan 5.000, waarvan velen eerder volledig onder de radar bleven. Deze bevingen zijn klein, maar wijzen op een constant verschuivend en actief magmatisch systeem onder het oppervlak.

Wat is de Yellowstone-supervulkaan?

Yellowstone National Park herbergt niet enkel geisers, beren en toeristen, maar ook een kolossale vulkanische caldera die miljoenen jaren geleden ontstond door explosieve superuitbarstingen. De laatste grote uitbarsting vond ongeveer 640.000 jaar geleden plaats en had een verwoestende impact op het Noord-Amerikaanse continent.

Vandaag de dag ligt de caldera als een slapend monster onder het park, en wetenschappers houden de activiteit nauwlettend in de gaten. Door de enorme impact die een eventuele uitbarsting zou hebben, is Yellowstone uitgegroeid tot een symbool van apocalyptische vulkanische dreiging – al zijn die doemscenario’s meestal overdreven.

AI als aardbevingsdetective

De recente doorbraak kwam dankzij een systeem dat kleine trillingen – vaak verdoezeld door natuurlijke ruis – weet te onderscheiden met ongeziene precisie. De gebruikte algoritmes zijn getraind om patronen in seismische golven te herkennen die menselijke onderzoekers niet kunnen waarnemen.

Door deze AI-toepassing krijgen geologen nu een veel gedetailleerder beeld van de ondergrondse dynamiek. De meeste bevingen zijn zogeheten “hybride” aardbevingen: een combinatie van tektonische en vulkanische oorzaken. Dit wijst op beweging van magma, maar niet noodzakelijk op een dreigende eruptie.

Paniek op sociale media, rust bij wetenschappers

Online verspreiden zich inmiddels geruchten en paniekzaaierij over een nakende uitbarsting, maar volgens experts is dat nergens voor nodig. "Het feit dat we meer bevingen detecteren, betekent niet dat Yellowstone binnenkort zal uitbarsten," zegt Dr. Lindsey Kenyon van de US Geological Survey. "Integendeel, het toont aan dat we het systeem beter begrijpen dan ooit tevoren."

De geologische geschiedenis toont aan dat Yellowstone gemiddeld eens per 600.000 tot 800.000 jaar uitbarst – wat statistisch gezien geen onmiddellijke dreiging inhoudt. Bovendien worden de meeste erupties van Yellowstone als relatief klein geclassificeerd, met lokale impact in plaats van een wereldwijd rampenscenario.

Wat als Yellowstone wél uitbarst?

Mocht Yellowstone ooit opnieuw tot uitbarsting komen op het niveau van een supervulkaan, dan zou dat wereldwijd voelbaar zijn. Aswolken zouden het luchtverkeer lamleggen, gewassen zouden mislukken door gebrek aan zonlicht, en miljoenen mensen zouden geëvacueerd moeten worden. Maar dat scenario blijft voorlopig hypothetisch – en uiterst zeldzaam.

Technologie maakt het verschil

De grootste winst zit momenteel in het begrijpen van het systeem. Dankzij AI kunnen wetenschappers eerder subtiele veranderingen waarnemen en trends analyseren, wat de vroegtijdige detectie van risicovolle activiteit mogelijk maakt. In plaats van doemdenken biedt deze ontdekking dus vooral hoop: de wetenschap is beter gewapend dan ooit om grote vulkanische risico’s in de toekomst te voorspellen en te beheersen.