Geopolitiek, spionage en AI: Hoe geheime diensten wereldwijd experimenteren

De opkomst van geavanceerde AI-modellen heeft niet alleen bedrijven en burgers in beweging gezet, maar ook de wereld van spionage en nationale veiligheid op scherp gesteld. Wereldwijd experimenteren inlichtingendiensten met tools als ChatGPT en Claude om hun operaties te versterken — van het analyseren van gigantische datastromen tot het voorspellen van geopolitieke risico’s. Wat ooit sciencefiction leek, is vandaag realiteit in de schaduwrijke wereld van inlichtingen.

Van data-analyse tot dreigingsdetectie

Zowel de CIA als MI6 zetten AI in voor het doorspitten van publieke en geheime databronnen. De algoritmen helpen trends te detecteren, sentimenten op sociale media te monitoren en patronen van dreiging of onrust te voorspellen. Sommige diensten gebruiken open-source LLM’s, terwijl anderen inzetten op gesloten, intern getrainde modellen om de controle te behouden en gevoelige informatie te beschermen. Toch blijven er risico’s, vooral rond hallucinaties en verkeerde interpretaties — een AI-fout kan catastrofale gevolgen hebben in het domein van nationale veiligheid.

De strijd om rekenkracht als geopolitieke wapenwedloop

Achter de schermen woedt een nieuw soort koude oorlog, niet om kernwapens, maar om rekenkracht. Volgens het Center for a New American Security (CNAS) is toegang tot high-performance computing een strategische troef geworden. Wie over de meeste AI-rekenkracht beschikt, krijgt een ongeziene voorsprong in cyberoorlogvoering, spionage en autonome defensiesystemen. De VS beschikt nog steeds over het leeuwendeel van de wereldwijde AI-infrastructuur, maar China haalt snel in.

Trump 2.0 en de Amerikaanse AI-agenda

Onder een tweede Trump-campagne groeit de roep om een hernieuwd 'America First'-technologieplan. Dat omvat strenge exportrestricties van AI-chips naar China, het terughalen van chipproductie naar Amerikaanse bodem, en een versnelling van AI-ontwikkelingen binnen het Pentagon. AI wordt gezien als essentieel om het strategisch overwicht van de VS te behouden — niet alleen tegen rivalen zoals China, maar ook binnen een snel evoluerende wereldorde.

AI als gamechanger voor de spionagewereld

AI verandert niet alleen hoe inlichtingendiensten informatie verzamelen, maar ook hoe ze opereren. Denk aan automatische vertalingen van onderschepte communicatie, deepfake-detectie, het genereren van misleidende propaganda of zelfs het plannen van operaties op basis van AI-gegenereerde scenarioanalyses. Maar net zoals bij elk wapen, is de technologie ook beschikbaar voor vijanden en stateloze actoren. De vraag is dus niet enkel hoe AI de spionage verandert — maar ook wie het als eerste, slimste en veiligste inzet.

AI en spionage: Een onzichtbare race

Terwijl het publiek vooral oog heeft voor AI in het onderwijs, de zorg of creatieve sectoren, vindt er een stille, maar explosieve race plaats in de wereld van inlichtingen. In een tijdperk waarin informatie macht is, wordt AI het ultieme instrument — of wapen — om die macht te consolideren. Wie de meeste rekenkracht en de slimste algoritmes heeft, bepaalt straks wie de waarheid definieert.