In klaslokalen verspreid over de Verenigde Staten groeit een zorgwekkend patroon. Leraren merken dat leerlingen steeds vaker moeite hebben met lezen, begrijpend lezen en schrijven. Waar deze basisvaardigheden ooit vanzelfsprekend werden geacht, lijkt nu een hele generatie scholieren achterop te raken. De statistieken liegen er niet om: het leesniveau van middelbare scholieren daalt jaar na jaar, en de gevolgen reiken veel verder dan alleen het klaslokaal.
Waar ging het mis?
Het probleem heeft diepe wortels. Jarenlang vertrouwden scholen op methoden die kinderen moesten aanmoedigen woorden te herkennen in plaats van klanken systematisch te leren. Het leek modern, speels en leerlinggericht, maar het leverde generaties op die de fundamentele bouwstenen van taal nooit écht onder de knie kregen. Toen de pandemie het onderwijs ontwrichtte, vielen gaten in lessen en begeleiding. Wie al kwetsbaar was, raakte nog verder achterop.
America is in a literacy crisis. Is AI the solution or part of the problem? | CNN BusinessReading levels dropped to historic lows during the pandemic. Now parents, teachers and tech companies are hoping AI can help solve America’s literacy crisis. |
De schaduw van ongelijkheid
Niet elk gezin heeft dezelfde toegang tot boeken, technologie of rustige leerplekken. Leerlingen uit sociaaleconomisch zwakkere gezinnen kregen de zwaarste klappen, waardoor de kloof tussen kansarm en kansrijk groter werd. Het tekort aan extra begeleiding, zoals bijlessen en intensieve taalprogramma’s, maakte het probleem alleen maar nijpender.
|
Going Beyond Literacy in 2025In 2025, Philadelphia adults need to know more than just reading and writing. What does it mean to go "Beyond Literacy?" |
Kunstmatige intelligentie op de voorgrond
In dit sombere landschap duikt een onverwachte speler op: kunstmatige intelligentie. AI-toepassingen beloven gepersonaliseerde leestraining, feedback op maat en slimme analyses die leraren kunnen helpen zwakke plekken sneller te signaleren. Sommige scholen experimenteren al met apps die kinderen letterlijk “leren lezen” door directe correctie en interactieve oefeningen.
De belofte én de valkuil
De mogelijkheden zijn veelbelovend, maar er schuilt ook gevaar. Wat als leerlingen AI alleen gebruiken als een antwoordenmachine, zonder zelf de taalregels te begrijpen? Wat als scholen in arme wijken geen toegang krijgen tot dezelfde technologische middelen als hun rijkere tegenhangers? De kans is reëel dat AI de kloof eerder vergroot dan verkleint, tenzij er bewust beleid komt.
Promoting Literacy in the Digital Era: Insights from Yann Wyss at International Literacy Day 2025Promoting Literacy in the Digital Era: Insights from Yann Wyss at International Literacy Day 2025 |
Terug naar de basis
Steeds meer experts roepen op om het fundament opnieuw te leggen. Klankonderwijs, bewezen effectieve methodes en intensieve training van leerkrachten vormen de kern van een mogelijke oplossing. AI kan daarbij een rol spelen, maar nooit ter vervanging van de leraar. Het moet een hulpmiddel zijn, geen reddingsboei waar alles van afhangt.
Geletterdheid in een nieuw tijdperk
Toch gaat het debat verder dan lezen en schrijven alleen. In een wereld waarin chatbots, algoritmes en kunstmatige stemmen steeds vaker onze informatie sturen, betekent geletterd zijn ook: kritisch kunnen denken, bronnen kunnen beoordelen en digitale misleiding doorzien. AI dwingt scholen om hun definitie van “geletterdheid” te herzien – een kind van nu moet meer leren dan alleen letters aan elkaar plakken.
Een race tegen de klok
De Amerikaanse samenleving staat op een kruispunt. Als deze trend niet keert, groeit een generatie op die niet alleen moeite heeft met boeken lezen, maar ook met het begrijpen van contracten, nieuwsartikelen of zelfs stemformulieren. De vraag is of AI – mits eerlijk en zorgvuldig ingezet – een bondgenoot kan zijn in deze race tegen de klok.
