Een regio op het kruispunt
In de bruisende steden van Latijns-Amerika klinkt een belofte van modernisering. Kunstmatige intelligentie lijkt hét middel om criminaliteit terug te dringen, gezondheidszorg te verbeteren en stadsplanning slimmer te maken. Maar terwijl beleidsmakers en bedrijven met AI experimenteren, doemt een vraag op: bouwt de regio aan open, inclusieve slimme steden, of glijdt ze ongemerkt af naar surveillance-staten?
|
AI in Latin America: Smart Cities or Surveillance States?Artificial intelligence promises unprecedented efficiency, but without safeguards, it threatens to entrench inequality and empower authoritarianism. |
De verleiding van snelle oplossingen
De uitdagingen zijn immens: hoge misdaadcijfers, ondergefinancierde publieke diensten en gebrekkige infrastructuur. AI biedt hier op het eerste gezicht snelle antwoorden op, zonder dat er diepgaande institutionele hervormingen nodig zijn. Voor veel regeringen klinkt dat aantrekkelijk. Maar juist die drang naar korte termijnoplossingen kan leiden tot technologie die meer controle uitoefent dan vrijheid garandeert.
Voorbeelden die hoop geven
Niet alle verhalen zijn donker. In Argentinië ondersteunt PROMETEA juridische medewerkers door documenten te genereren — altijd onder menselijk toezicht. In Chili helpt Proyecto MIRAI artsen bij het voorspellen van borstkankerrisico’s, waardoor zorg toegankelijker wordt. En in Barranquilla, Colombia, brengt MAIIA informele nederzettingen in kaart, zodat stadsplanning eerlijker kan inspelen op de noden van achtergestelde gemeenschappen.
Deze projecten tonen hoe AI, mits zorgvuldig ontworpen, de democratie kan versterken en mensenrechten kan respecteren.
Waar het fout loopt
Maar er zijn ook pijnlijke voorbeelden. In Rio de Janeiro leidde gezichtsherkenning tot foutieve arrestaties, vooral onder de zwarte bevolking. En in de Argentijnse provincie Salta probeerde een AI-systeem tienerzwangerschappen “vijf of zes jaar vooraf” te voorspellen — een aanpak die diepe zorgen opriep over privacy en stigmatisering. Zulke toepassingen tonen hoe AI, zonder ethische grenzen, juist bestaande ongelijkheden kan versterken.
Wat goed beleid kan doen
De sleutel ligt in de manier waarop landen hun AI-systemen vormgeven. Succesvolle projecten hebben een aantal principes gemeen:
- Menselijke waardigheid eerst – AI ondersteunt, maar vervangt de mens niet.
- Transparantie – burgers moeten begrijpen hoe systemen werken.
- Rechten en ethiek van bij de start – bescherming van privacy en inclusie moet ingebouwd zijn, niet achteraf toegevoegd.
Met deze uitgangspunten kan AI een democratische bondgenoot zijn in plaats van een instrument van repressie.
De race om regulering
Latijns-Amerika bevindt zich in een cruciale fase. Er is nog ruimte om eigen kaders te ontwikkelen, in plaats van blind regels uit Europa of de VS te kopiëren. Chili denkt bijvoorbeeld aan een openbaar register voor alle AI-systemen die in het land gebruikt worden. Ook internationale richtlijnen, zoals die van UNESCO en de Montevideo-verklaring, bieden een fundament om verantwoord beleid te voeren.
De keuze van vandaag bepaalt de toekomst
AI is geen verre toekomstmuziek: de systemen zijn er al, in ziekenhuizen, rechtbanken en straten. De keuzes die Latijns-Amerikaanse leiders nu maken, zullen bepalen of steden slimmer en inclusiever worden, of dat burgers opgesloten raken in digitale controlemechanismen.
De vraag is niet óf de regio AI omarmt, maar hóe ze dat doet.
