In haar recente rapport Governing with Artificial Intelligence schetst de OESO een uitgebreid beeld van hoe overheden wereldwijd kunstmatige intelligentie (AI) inzetten, welke uitdagingen zich voordoen, en welke voorwaarden noodzakelijk zijn om die inzetten op een verantwoorde manier te begeleiden.
De opkomst van AI binnen de publieke sector
De OESO baseert haar rapport op de analyse van tientallen beleidsstrategieën en maar liefst 200 AI-use cases in 11 kernfuncties van overheidsinstellingen. Het toont aan dat regeringen steeds actiever AI gebruiken om interne processen te moderniseren, publieke diensten efficiënter te maken en besluitvorming te ondersteunen.
|
OECD publishes new report on governing with artificial intelligence in government - CADE – Civil Society Alliances for Digital EmpowermentThe Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) has published a comprehensive new report, Governing with Artificial Intelligence: The State of Play and Way Forward in Core Government Functions, approved and declassified by the Public Governance Committee on 5 September 2025. The study examines how artificial intelligence (AI) is being adopted across |
Maar: veel initiatieven blijven in de experimentele of pilootfase hangen. Regeringen worstelen met schaalvergroting, institutionele capaciteit, datavraagstukken en het opbouwen van vertrouwen bij burgers.
Waar AI al goed werkt — en waar nog niet
Volgens het rapport is AI het meest zichtbaar in domeinen zoals:
- Publieke dienstverlening: chatbots voor burgervragen, automatische documentenverwerking.
- Justitie & participatie: tools die publieke opinie clusteren, consultaties ondersteunen.
- Civiele betrokkenheid: vormen van burgerparticipatie via AI-platforms.
Daarentegen kent de adoptie van AI in functies zoals belastinginning, evaluatie van beleid of hervorming van ambtenarenbeheer meer weerstand. Juridische belemmeringen, datavraagstukken en organisatorische inertie spelen daar een rol. Belastingadministratie wordt in het rapport beschreven als een “particularly demanding environment” voor AI-toepassingen.
Kansen én risico’s: een delicaat evenwicht
Het rapport belicht de potentie van AI: hogere efficiëntie, betere dienstverlening, slimmere voorspellingen (bijv. voor rampen), en ondersteuning van besluitvorming. Maar het waarschuwt ook voor gevaren:
- Vertekende uitkomsten (bias)
- Technische fouten of systeemstoringen
- Privacy-en databeschermingsproblemen
- Uitsluiting van kwetsbare groepen
- Gebrek aan transparantie en verantwoordelijkheidsstructuren
Als deze risico’s niet onder controle worden gehouden, kunnen ze niet alleen het vertrouwen van burgers aantasten maar de effectiviteit van AI-systemen zelf ondermijnen.
Sleutelelementen voor verantwoorde AI-besturing
De OESO doet in het rapport voorstellen voor wat regeringen moeten inbouwen om AI betrouwbaar te laten functioneren:
- Kader voor Vertrouwenswaardige AI in de OverheidBegeleidende beleidskaders, transparantie, audits en verantwoording maken deel uit van dit raamwerk.
- Databeheer en interoperabiliteitGoede standaarden voor data, data delen, betrouwbaarheid en veiligheid.
- Beleidsuitlijning en institutionele capaciteitOverheden hebben capaciteit, expertise en governance-mechanismen nodig om AI verantwoord te gebruiken.
- Burgerbetrokkenheid en transparantieBurgers moeten begrijpen hoe AI-besluiten tot stand komen, met mogelijkheid tot inzage of beroep.
- Samenwerking publiek-privaatOverheden kunnen niet alles zelf ontwikkelen — partnerschappen met de private sector en kennisinstellingen zijn cruciaal.
Business Underlines Importance of Public-Private Partnership for AI Use in the Public SectorBusiness Underlines Importance of Public-Private Partnership for AI Use in the Public Sector |
Uitdagingen voor de toekomst
Hoewel het rapport duidelijke inzichten biedt, wijst het ook op bestaande hiaten:
- Niet alle regeringen beschikken al over voldoende technische en institutionele capaciteit
- Juridische kaders lopen vaak achter op technologische ontwikkelingen
- Internationale coördinatie is essentieel om “wettelijke zorgeilandjes” te vermijden
- Er is nood aan voortdurende monitoring, evaluatie en aanpassing van AI-systemen
De OESO ziet het rapport als een fundament voor verder werk onder haar traject “Governing with AI” om best practices te ontwikkelen en kennis te delen.
