De tolerantiegrens van het brein: Waarom autisme vaker voorkomt

Een verrassende hypothese over hersenontwikkeling

Het menselijke brein is uniek in zijn complexiteit. Taal, zelfbewustzijn en het vermogen om abstract te denken onderscheiden de mens van andere soorten. Maar die uitzonderlijke intelligentie zou wel eens een verborgen prijs kunnen hebben. Een nieuwe studie suggereert dat de relatief hoge prevalentie van autisme bij mensen voortkomt uit de manier waarop ons brein zich in de evolutie heeft ontwikkeld.

Autism may be the price of human intelligence Researchers discovered that autism’s prevalence may be linked to human brain evolution. Specific neurons in the outer brain evolved rapidly, and autism-linked genes changed under natural selection. These shifts may have slowed brain development in children while boosting language and cognition. The findings suggest autism is part of the trade-off that made humans so cognitively advanced.

De neuronen die sneller gingen dan de natuur

Onderzoekers richtten hun blik op een specifieke groep hersencellen: de zogeheten L2/3 IT-neuronen. Deze bevinden zich in de buitenste lagen van de hersenschors en blijken in de menselijke evolutie ongewoon snel te zijn veranderd. Terwijl deze neuronen onze cognitieve vermogens versterkten, vertonen ze ook verbanden met genen die in eerdere studies gelinkt zijn aan autisme.

Het lijkt alsof de menselijke evolutie hier een compromis sloot: meer intelligentie en flexibiliteit in ruil voor een grotere kwetsbaarheid.

Een brein dat tijd koopt

Een van de opmerkelijkste inzichten uit de studie is dat de ontwikkeling van het menselijke brein bewust ‘vertraagd’ lijkt te zijn. Terwijl andere primaten snel volwassen worden, krijgen mensenkinderen een veel langere periode om te leren, ontdekken en hun cognitieve vermogens te verfijnen.

Die lange leerperiode bood enorme voordelen voor taal en samenwerking, maar maakte het brein ook gevoeliger voor verstoringen. Autisme zou, volgens de onderzoekers, een van die kwetsbaarheden kunnen zijn die samen met dit voordeel meekomen.

Autism’s High Prevalence Could Be an Evolutionary Trade-Off Autism-linked genes evolved rapidly in humans. They may have aided brain growth and language. A recent study published in Molecular Biology and Evolution by Oxford University Press suggests that the relatively high prevalence of Autism Spectrum Disorders in humans may be rooted in evolutionary hi

Cijfers die vragen oproepen

De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat wereldwijd ongeveer één op de honderd kinderen autisme heeft. In de Verenigde Staten ligt dat cijfer zelfs rond de 3,2 procent. Zulke hoge aantallen zijn opvallend als men bedenkt dat autisme bij andere primaten vrijwel niet voorkomt.

De onderzoekers stellen daarom de vraag: is autisme een afwijking, of een onvermijdelijke schaduwzijde van wat ons mens maakt?

Het bredere plaatje van neurodiversiteit

Deze hypothese raakt aan een bredere beweging in de wetenschap en samenleving: neurodiversiteit. In plaats van autisme uitsluitend te zien als een stoornis, kan het ook worden beschouwd als een natuurlijk onderdeel van de menselijke variatie.

De studie plaatst dat perspectief in evolutionaire context: dat sommige kwetsbaarheden juist onlosmakelijk verbonden zijn met de voordelen die ons als soort vooruit hebben gebracht.

Voorzichtigheid geboden

Toch benadrukken wetenschappers dat de bevindingen voorlopig vooral theoretisch zijn. Correlatie betekent nog geen oorzaak. Er zijn talloze factoren — genetisch en omgevingsgerelateerd — die meespelen bij het ontstaan van autisme.

De hypothese opent echter wel een intrigerende nieuwe weg: misschien moeten we autisme niet alleen begrijpen in termen van medische diagnostiek, maar ook in termen van de menselijke geschiedenis.

Een verhaal over wie we zijn

Of deze theorie standhoudt, zal de toekomst met AI uitwijzen. Maar het idee dat autisme niet zomaar een afwijking is, maar mogelijk een evolutionair neveneffect van onze intelligentie, nodigt uit tot nadenken.

Het vertelt niet alleen iets over kwetsbaarheid, maar ook over kracht — en over de mysterieuze wisselwerking die ons menselijk maakt.