De online encyclopedie Wikipedia ziet in de loop van recent onderzoek een duidelijke terugval in het aantal menselijke bezoeken. De organisatie achter Wikipedia, de Wikimedia Foundation, wijt deze daling aan de opkomst van AI-samenvattingen en veranderingen in zoekgedrag.
AI Is Killing Wikipedia’s Human TrafficWikipedia’s human traffic is declining as more people rely on AI tools for answers. |
Een zorgelijke trend
In een blogpost gaf Wikimedia aan dat het aantal ‘echte’ paginaweergaven op Wikipedia de afgelopen maanden ongeveer 8% lager lag dan in dezelfde periode vorig jaar. Deze herwaardering komt nadat de organisatie haar methode om menselijke bezoekers te onderscheiden van bots heeft aangepast — vooral nadat een plotselinge stijging van ‘menselijk’ verkeer uit Brazilië bleek voort te komen uit geavanceerde crawlers en bots.
New User Trends on WikipediaIsiwal, CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons In March, the Wikimedia Foundation shared about the global trends that are impacting our movement. These trends have continued to shape not only the Wikim… |
Waarom loopt het mis?
Volgens Wikimedia spelen twee grote factoren een rol:
- AI-gebaseerde antwoordsystemen: Zoekmachines en chatbots gebruiken steeds vaker samenvattingen van artikelen — vaak afkomstig uit Wikipedia zelf — waardoor gebruikers de website niet hoeven te bezoeken. “We believe that these declines reflect the impact of generative AI and social media on how people seek information,” aldus Marshall Miller, Senior Director Product bij Wikimedia.
- Veranderend internetgebruik: Vooral jongere gebruikers zoeken informatie via social-video, platformen zoals TikTok of YouTube, in plaats van via klassieke website-bezoeken. Ook dit draagt bij aan het teruglopend verkeer.
Waarom dit belangrijk is
Het dalende bezoekersverkeer heeft implicaties voor Wikipedia die verder gaan dan statistieken:
- Minder redacteurs: Wikipedia is grotendeels gebaseerd op vrijwilligers die artikelen aanmaken, onderhouden en corrigeren. Minder bezoekers kan leiden tot minder betrokkenheid en minder nieuwe vrijwilligers.
- Financiering onder druk: Minder verkeer betekent vaak ook minder donaties — iets waar de non-profit stichting mede van afhankelijk is.
- Paradoxaal effect: Juist AI-modellen en antwoordsystemen die gebruikmaken van Wikipedia-gegevens, zorgen er volgens de stichting voor dat de originele site minder bezocht wordt.
Wat doet Wikimedia daaraan?
Wikimedia heeft geen afkeer van AI, maar pleit voor een verstandige aanpak waarin samenwerking met AI-ontwikkelaars, zoekmachines en contentplatformen centraal staat:
- Het ontwikkelen van richtlijnen voor hergebruik van Wikipedia-content, inclusief duidelijke attributiestandaarden.
- Experimenteren met nieuwe kanalen en formaten, zoals video’s, games of chatbots, om toegang tot kennis te bieden op platformen waar jongere doelgroepen actief zijn.
- Technologie-initiatieven, zoals het “Wikidata Embedding Project”, waarmee 120 miljoen open data-punten geoptimaliseerd worden voor gebruik in AI-systemen — met het doel dat deze systemen Wikipedia erkennen én ernaar doorverwijzen.
|
Wikipedia Traffic Drops as AI Answers Eat the Free Encyclopedia - DecryptThe Wikimedia Foundation revealed an unsettling trend: search engines and chatbots are providing Wikipedia's content directly to users without sending them to the site. |
Wat kan de gebruiker doen?
Als internetgebruiker kun je zelf ook bijdragen aan het behoud van kennisplatformen zoals Wikipedia:
- Klik door naar de bron: Wanneer je via een zoekmachine of chatbot een samenvatting leest, overweeg dan de originele pagina te bezoeken.
- Controleer je informatiebronnen: Let op of een antwoord afkomstig is van een samenvatting of dat je de volledige context krijgt.
- Ondersteun vrijwilligerswerk: Deel knowledge-platformen en stimuleer anderen om actief deel te nemen of te doneren.
De daling in het verkeer naar Wikipedia is voor de Wikimedia Foundation geen toeval maar een signaal van hoe het web aan het veranderen is. Nu AI-systemen steeds vaker “het antwoord” leveren zonder een tussenstap via een website, staat niet alleen het bezoekersaantal onder druk — ook de onderliggende mechanismen van kennisproductie en –verspreiding lopen risico. Hoe dat afloopt, hangt mede af van hoe technologieplatformen, non-profits en gebruikers samenwerken om betrouwbare kennis toegankelijk én zichtbaar te houden.
