China zet in op all-in-one AI: Technologie zonder cloud of controleverlies

Terwijl het Westen inzet op open innovatie en schaalbare cloudmodellen, timmert China aan de weg met geïntegreerde AI-machines, staatsgeleide strategieën en een alternatieve visie op technologische dominantie.

Een andere AI-koers: alles-in-één-machines en lokale verankering

In een voormalige fabriekshal in Hangzhou, omgebouwd tot een hypermoderne techhub, toont China een opvallende alternatieve route in de wereldwijde AI-race. Terwijl Amerikaanse bedrijven zoals Microsoft en OpenAI wedijveren met elkaar via cloud-gebaseerde modellen, investeert China in compacte, alles-in-één AI-machines die autonoom kunnen draaien – volledig offline, zonder dataverbinding met de cloud.

Deze apparaten, vaak ter grootte van een magnetron, zijn ontworpen voor gebruik in klaslokalen, dorpscentra en zelfs op het platteland. Ze kunnen generatieve AI-taken uitvoeren zoals beeldherkenning, tekstgeneratie en zelfs eenvoudige diagnoses – zonder externe internetverbinding. In een tijd waarin gegevenssoevereiniteit en veiligheid bovenaan de agenda staan, positioneert China deze machines als oplossing die zowel efficiënt als ‘veilig’ is volgens Chinese standaarden.

Van centrale planning naar wereldambitie

Volgens de Mercator Institute for China Studies (MERICS) laat dit zien hoe China fundamenteel anders denkt over technologische verspreiding. In plaats van afhankelijk te zijn van datacenters en mondiale platforms, ontwikkelt China een gedecentraliseerd maar toch streng gecontroleerd ecosysteem.

De Chinese overheid speelt daarin een hoofdrol. Onder leiding van het ministerie van Industrie en Informatietechnologie worden bedrijven en universiteiten aangemoedigd om “nationale AI-kampioenen” te creëren. Dit gebeurt via subsidies, exclusieve datatoegang en landelijke uitrol-programma’s, bijvoorbeeld binnen onderwijs of gezondheidszorg.

De VS versus China: wie leidt het AI-tijdperk?

Volgens Microsoft-president Brad Smith ligt de uitkomst van de AI-wedloop tussen China en de Verenigde Staten niet per se in de technologie zelf, maar in “hoe snel en breed AI-toepassingen worden uitgerold in de echte wereld”.

Smith wijst erop dat AI pas echte impact maakt wanneer het wordt geïntegreerd in alledaagse processen zoals landbouw, onderwijs of gezondheidszorg. En daar heeft China momenteel een voordeel: de snelheid waarmee nieuwe technologie in de praktijk wordt toegepast – mede dankzij centrale sturing – overtreft die van veel westerse democratieën waar regelgeving en publieke discussie innovatie vaak vertragen.

Autocratisch voordeel of structurele zwakte?

Toch is er ook een keerzijde. Westerse experts waarschuwen dat China's gecentraliseerde aanpak minder flexibel is, innovatie kan remmen en leidt tot eenvormige technologieën die de diversiteit van gebruik beperken. Bovendien blijft toegang tot hoogwaardige halfgeleiders een zwakke plek voor China, zeker nu Amerikaanse exportrestricties op AI-chips van kracht zijn.

De Verenigde Staten daarentegen blijven toonaangevend in fundamenteel AI-onderzoek, dankzij instellingen zoals MIT en Stanford, en door private samenwerking tussen bedrijven zoals Nvidia, Google DeepMind en Anthropic.

Een geopolitieke strijd op algoritmisch niveau

Toch is het duidelijk: China is vastbesloten om een leidende rol te spelen in de technologische toekomst. Van generatieve AI tot elektrische voertuigen en quantumcomputing – de race is niet alleen economisch, maar ook ideologisch.

China bouwt aan een wereld waarin technologische macht niet per definitie gelijk hoeft te staan aan westerse waarden van transparantie, privacy of open toegang. Het alternatief dat Beijing biedt – gecontroleerd, geïntegreerd, maar doeltreffend – wint terrein, vooral in landen die openstaan voor technologische samenwerking buiten het westerse model.

De AI-wedloop tussen China en het Westen is dus niet alleen een sprint om innovatie, maar ook een marathon richting invloed. En het pad dat China inslaat is er één dat de mondiale machtsbalans op termijn ingrijpend kan veranderen.