De belofte én de paradox van kunstmatige intelligentie
Experts uit de technologie- en arbeidswereld laten zich steeds luider horen: kunstmatige intelligentie (AI) is niet langer een toekomstvisioen, maar een factor die vandaag al ingrijpt in hoe mensen werken. Sommigen zien kansen voor efficiëntiewinsten en herverdeling van taken; anderen waarschuwen voor vervanging van banen en grote maatschappelijke ongelijkheden.
Generative AI, the American worker, and the future of work | BrookingsAddressing some of generative AI’s emerging risks for which society’s response is far less developed, especially risks to livelihoods. |
AI kan conventionele taken automatiseren, maar in sommige beroepen dringt het zelfs de kern van cognitief werk binnen — een verschuiving die vooral midden- en hoger gekwalificeerde functies treft. Tegelijkertijd toont onderzoek dat in veel beroepen AI niet het werk volledig overneemt, maar eerder fungeert als hulpmiddel dat werknemers in staat stelt zich te focussen op wat menselijk blijft: creativiteit, empathie, toezicht.
AI’s impact on productivity and the workforceVanguard’s Joe Davis explains why we expect AI to lead to the fastest productivity and economic growth in a generation. |
Verspreide angst én verdeeld geloof onder werknemers
Onder werknemers leeft duidelijk de overtuiging dat AI hun toekomst zal raken. Ongeveer 85% denkt dat AI binnen twee tot drie jaar impact zal hebben op hun taken. Maar de kijk op hoe die impact eruitziet, verschilt: ongeveer 43% ziet AI als een ondersteunend instrument, terwijl zo’n 42% vreest dat het een deel van hun rol zal verdringen.
De kloof tussen optimisme en onzekerheid is voelbaar: veel mensen willen geloven in een aanvulling op hun werk, maar vrezen ook dat technologische vooruitgang sneller gaat dan scholing of beleid kan bijhouden.
|
Most workers think AI will affect their jobs. They disagree on how. - ADP ResearchThe ADP Research Institute survey asked nearly 35,000 private-sector workers in 18 countries what role they think AI will play in their work over the next few years. |
Productiviteitstoename én tijdwinst: empirisch bewijs
Onderzoek suggereert dat generatieve AI — tools zoals slimme taalmodellen — de productiviteit zichtbaar versterkt. Werknemers die AI gebruikten, rapporteren dat zij gemiddeld 5,4 % van hun werktijd bespaarden. Oftewel: voor een werkweek van 40 uur betekent dit ruim twee uur winst.
Daarnaast tonen studies aan dat AI steeds vaker geïntegreerd raakt in dagelijkse routines. Werknemers gebruiken AI regelmatig – soms uren per dag – om repetitieve taken te versnellen.
Vaardigheden, macht en herverdeling
Een belangrijk inzicht uit recent academisch werk: AI vergroot vooral de waarde van vaardigheden die complementair zijn aan technologie — zoals digitale geletterdheid, samenwerken, kritisch denken — terwijl taken die volledig geautomatiseerd kunnen worden, in waarde dalen.
Met andere woorden: wie zich aanpast en investeert in de “menselijke randvaardigheden” staat sterker in de nieuwe arbeidsorde. Tegelijkertijd waarschuwen sommigen dat die omscholing niet eenvoudig is: niet iedereen heeft toegang tot de middelen of tijd om te evolueren in dit tempo.
Balanceren tussen bedreiging en opportuniteit
Volgens sommige experts is het denkbaar dat AI bepaalde banen radicaal verandert of wegneemt — vooral routinematige administratieve functies. Aan de andere kant biedt AI ook ruimte voor nieuwe rollen, hybride functies en zelfs sectoren die we vandaag nog nauwelijks kennen.
Een delicate afweging ligt voor: hoe reguleren we AI zodat het niet enkel de macht verdeelt, maar kansen creëert? Hoe behouden we menselijke waardigheid, menselijke controle en maatschappelijke solidariteit in een AI-gedreven economie?
