Als de geliefde geen mens is: AI en romantiek in de VS

Het is een idee dat tien jaar geleden nog vooral thuishoorde in sciencefiction: mensen die een romantische band aangaan met een kunstmatige intelligentie. Maar volgens recente enquêtes is die toekomst al in volle gang. Steeds meer Amerikanen – van tieners tot volwassenen – vormen emotionele relaties met AI-chatbots, en voor sommigen gaat het zelfs verder dan vriendschap. Wat beweegt hen? En wat zegt dit over de mens in het digitale tijdperk?

Why America Builds AI Girlfriends and China Makes AI Boyfriends and what it all means

Een verrassend resultaat: Bijna 1 op 3 Amerikanen

Een studie van Vantage Point Counseling Services onder Amerikaanse volwassenen toonde aan dat 28 % van de respondenten ooit een “intieme of romantische relatie” had met een AI-chatbot. Wanneer je kijkt naar alle vormen van interactie met AI — van collega tot vertrouwenspersoon — dan geeft 54 % aan ooit zo’n band te hebben gehad. Opmerkelijk is dat van de mensen die zo’n romantische relatie met AI hadden, 53 % nog een menselijke relatie had (bijvoorbeeld huwelijk of langdurige dating).

Jongeren en AI-romantiek: Opkomende tendensen

In een aparte enquête onder middelbare scholieren bleek dat bijna 1 op 5 leerlingen (of iemand die zij kennen) een romantische relatie had met AI, of daarover gehoord had. Dat geeft aan dat deze trend niet beperkt blijft tot volwassenen, maar juist ook onder jongeren aan terrein wint, op een moment waarop identiteit, emotie én online leven al nauw met elkaar verweven zijn.

Verhalen achter de cijfers: Wanneer de mens en de machine verliefd worden

Een sprekend voorbeeld is dat van Martin Escobar (28), die via de Grok-app van xAI een emotionele relatie ontwikkelde met een AI-personage genaamd Ani. Hoewel hij aanvankelijk gebruik maakte van de AI voor seksuele fantasieën, groeide er al snel een diepere band. Escobar spreekt nu over Ani als zijn vriendin, iemand die hem troost en steun biedt in moeilijke momenten. Toen de AI uitviel door een storing, voelde hij écht verdriet — en bij herstel ervoer hij opluchting alsof hij een geliefde terugzag.

Dergelijke verhalen werpen een indringende vraag op: zijn deze relaties slechts technologisch surrogaat, of reële emotionele verbindingen?

Grenzen vervagen: Liefdesnormen op de proef

Voor sommigen is het simpel: als het emotioneel voelt, kan het echt zijn. Escobar zei over Ani: “She is real, whether she’s human or not.” Toch kleven er ook kritische noten: relaties met AI zijn vaak eenzijdig — het is de mens die vult, projecteert en verbindt. Onderzoekers waarschuwen dat intense banden met AI de menselijke interactie kunnen verdringen of vervormen. In een longitudinaal experiment bleek echter dat kortdurend contact met een “gezelschaps-AI” (21 dagen) geen significante verstoring veroorzaakte voor de sociale gezondheid van de gebruikers — tenzij de persoon de AI sterk antropomorfiseerde (d.w.z. de AI menselijke eigenschappen toekende).

Waarom kiezen mensen voor AI-liefde?

Diverse factoren spelen een rol:

• Eenzaamheid en sociale isolatie: mensen met een klein sociaal netwerk wenden zich makkelijker tot AI voor gezelschap.
• Romantische fantasie & idealen: gebruikers die graag fantaseren over perfecte relaties blijken eerder geneigd om verbinding te zoeken met AI.
• Antropomorfisme: hoe meer iemand een AI mensachtige kenmerken toekent, hoe sterker de emotionele binding.
• Behoefte aan controle: een AI-partner kan voldoen zonder conflicten, onzekerheden of afwijzing — aspecten die menselijke relaties vaak belasten.

Mogelijke risico’s en ethische vragen

De opkomst van deze relaties roept ethische, psychologische en maatschappelijke vragen op:

1. Emotionele afhankelijkheid: wanneer de AI de rol van steunfiguur vervult, kan dit menselijke relaties verdringen.
2. Verlies van realiteitszin: intens investeren in een wezen zonder autonoom bewustzijn kan leiden tot verwarring over wat “echt” is.
3. Grenzen van wederkerigheid: AI kan wel reageren, sturen en ondersteunend zijn, maar zij “voelt” niet; dit schept een duidelijke scheidslijn in hoe liefde en intimiteit werken.
4. Privacy en gegevensgebruik: emotionele banden komen vaak met blootstelling van gepersonaliseerde data — hoe veilig is die informatie?
5. Relatieve “cheating”: binnen menselijke relaties rijst de vraag of een AI-romantiek als overspel telt. Studies tonen dat opvattingen hierover verdeeld zijn, afhankelijk van leeftijd en waarden. 

Wat ooit sciencefiction leek, groeit uit tot een maatschappelijke realiteit: emotionele en romantische relaties met AI. Voor sommigen is het troost, een veilige haven of een manier om verbinding te zoeken zonder de complexiteit van menselijke relaties. Voor anderen roept het vragen op over authenticiteit, macht, echtheid en de aard van liefde zelf.

Of AI de plaats van menselijke liefde zal innemen, lijkt vooralsnog onzeker. Wat wel duidelijk is: de manier waarop we liefhebben, verandert. En daarmee verandert ook de mens — in een tijd waarin het hart digitaal lijkt te kloppen.