Naar minder politieke vooringenomenheid
OpenAI heeft aangekondigd dat het met zijn nieuwste model — GPT-5 — een aanzienlijke stap voorwaarts heeft gezet in het verminderen van politieke vooringenomenheid. Volgens intern onderzoek zou de schaal van de vooringenomenheid met ongeveer 30% gedaald zijn vergeleken met eerdere modellen.
Het bedrijf nam als experiment meer dan honderd politiek beladen en neutrale prikkels (prompts) aan de kaak — bijvoorbeeld over onderwerpen als immigratie en abortus — en vergeleek de reacties van modellen als GPT-4o, o3, en de twee varianten van GPT-5 ("instant" en "thinking").
OpenAI is trying to clamp down on ‘bias’ in ChatGPTOpenAI releases results of ChatGPT’s ability to stay objective when prompted with political and cultural hot topics. |
“Vooringenomenheid” gedefinieerd
OpenAI stelt dat politieke vooringenomenheid zelden voorkomt en meestal van lage ernst is. In hun systematiek werd vooringenomenheid onder meer beoordeeld op basis van retorische kenmerken — zoals eenzijdige perspectieven, escalatie van taal of onevenwichtige behandeling van verschillende ideologische invalshoeken.
Maar OpenAI erkent ook dat bij emotioneel geladen prompts het moeilijker is om volstrekte neutraliteit te handhaven.
|
OpenAI claims GPT-5 has 30% less political bias: AI model maker touts effort to depoliticize its product |
Kritiek en scepsis: hoe geloofwaardig is dit?
Hoewel OpenAI optimistisch is, klinkt er scepsis vanuit de academische en technische wereld. Sommige onderzoekers wijzen erop dat vooringenomenheid in taalmodellen uiteindelijk moeilijk objectief te meten is, juist omdat ze samenhangt met data, context en interpretatie.
Bovendien waarschuwen critici dat een vermindering van 30 % niet betekent dat vooringenomenheid is verdwenen — vooral niet bij thema’s die ideologisch geladen zijn.
Sommige gebruikers klagen dat GPT-5 zich strakker en "censuur-achtiger" gedraagt vergeleken met voorgaande versies — creativiteit en persoonlijkheid zouden daarin ingeperkt zijn.
What happened to ChatGPT-5? Users say it’s 'not the same anymore'A growing number of users say GPT-5 no longer feels creative or personal — citing censorship, bland replies and lost emotional depth. Here's what I think might be happening behind the scenes. |
De balans bewaren tussen neutraliteit en expressie
De uitdaging voor OpenAI is het vinden van een evenwicht: een AI die trouw blijft aan feiten en beperkt oordeel, zonder dat het ten koste gaat van expressiviteit en nuttige nuance. Door de transparantie van het bias-evaluatiekader publiek te maken, hoopt OpenAI ook dat andere bedrijven soortgelijke methodes gaan gebruiken.
Toch blijft blijven waarborgen dat AI niet heimelijk een langetermijnagenda promoot — zij het links of rechts — een relevant vraagstuk voor de toekomst van ethische AI.
