In de wereld van werk en technologie klinkt steeds luider kritiek: bedrijven lijken Kunstmatige intelligentie (AI) in te zetten als verklarende dekmantel voor ontslagen. Volgens experts gaat het vaak minder om technologische vooruitgang en meer om strategische of financiële manoeuvres.
Waarom AI als zondebok?
Veel bedrijven — van consultancy-reuzen tot tech-spelers — geven aan dat automatisering of AI-toepassingen ervoor zorgen dat bepaalde functies overbodig worden. Tegelijkertijd maken onderzoekers zoals Fabian Stephany zich hardop op voor dat dit scenario in werkelijkheid minder vaak voorkomt dan wordt voorgesteld. Hij waarschuwt dat AI vaak dient als “goed excuus” voor ontslagrondes.
Companies are blaming AI for layoffs — but the real reason is fear of making the wrong move, a workplace guru saysA Cambridge professor said companies aren't cutting jobs because of AI — but because they're too afraid to make big HR decisions amid uncertainty. |
De rol van economische druk en overhaasting
Volgens critici gaat het ontslagbevel in veel gevallen eerder om kostenbesparing, strategische heroriëntatie of ingrepen na een jarenlange groei- of overnameperiode — en minder over AI op zich. Veel bedrijven zouden in de coronapandemie sterk gegroeid zijn en nu ‘marktreiniging’ toepassen.
AI Layoffs: Excuse Or Really True?Recent layoffs across global corporations from Accenture and Lufthansa to Salesforce, Klarna and Duolingo are being attributed to the growing influence of artificial intelligence. |
Wat zeggen de cijfers?
Verschillende rapporten tonen aan dat het aandeel van ontslagen dat expliciet aan AI wordt toegeschreven, vrij laag blijft. Zo werd vastgesteld dat in de afgelopen zes maanden slechts ongeveer 1% van de dienstverlenende bedrijven AI als directe reden voor ontslagen noemde — een daling ten opzichte van circa 10% in 2024.
|
Companies are blaming AI for job cuts, Critics say it’s a ‘good excuse’ - iX BrokerFrom tech to airlines, large global companies have been slashing staff as the real-world impact of artificial intelligence plays out, spooking employees. But |
Gevolgen voor werknemers en de werkvloer
Het gebruik van AI-argumenten bij ontslag leidt tot onrust onder werknemers. Er ontstaat angst dat functies sneller verdwijnen — zelfs als dat niet volledig door AI veroorzaakt wordt. Experts zoals Thomas Roulet merken op dat bedrijven vaak voorzichtig zijn in het maken van HR-beslissingen in tijden van grote onzekerheid.
Daarnaast rijst de vraag wat dit betekent voor de arbeidsmarkt: welke banen zijn écht kwetsbaar, welke worden getransformeerd, en welke ontstaan er juist door AI?
Het beeld dat AI massaal menselijke banen vervangt, is op dit moment té simplistisch. In veel gevallen lijkt AI geen directe reden voor ontslag te zijn, maar een handig narratief dat bedrijven gebruiken in een tijd van kosten-, kracht- en koersherstructurering. Transparantie over de werkelijke drijfveren is cruciaal — zowel voor bedrijven als voor werknemers — om vertrouwen te behouden in een periode van technologische en economische transitie.
